Setki zniczy na Cmentarzu Żołnierzy II Armii Wojska Polskiego w Zgorzelcu w Dzień Zaduszny

Historia cmentarza rozpoczyna się w 1946 roku. Podczas forsowania Nysy Łużyckiej oraz walk o Łużyce, gen. dyw. Stanisław Popławski wydał rozkaz, na mocy którego kpt. Józef Czapaluk i ppor. Osowski zostali powołani do wyszukania odpowiedniego miejsca pod cmentarz poległych podczas operacji Łużyckiej żołnierzy II Armii Wojska Polskiego. Rozkaz ten był również równoznaczny z rozpoczęciem ekshumacji ciał poległych podczas walk.

Początkowo rozważano założenie cmentarza na terenach leśnych między Toporowem a Rothenburgiem. Jednak brak jakichkolwiek dróg dojazdowych i spora odległość od miejscowości wykluczyły stworzenie tam cmentarza dla żołnierzy. Ostatecznie postanowiono zlokalizować go w Zgorzelcu w pobliżu cmentarza komunalnego. 10 października 1946 roku podpisano umowę z miastem i rozpoczęto ekshumację ciał poległych.

Do 29 października 1946 roku do Zgorzelca przywieziono 56 żołnierzy Wojska Polskiego. Poświęcenie cmentarza nastąpiło 1 listopada tego samego roku, a jego oficjalne otwarcie wiosną 1947 roku. Na cmentarzu, w mogiłach ziemnych z drewnianymi krzyżami oraz palikami z tabliczkami, na których zapisano numer mogiły, spoczywało już wtedy 3384 żołnierzy. W centralnej części cmentarza znajdował się pomnik - znicz, obok kaplica i mównica. Na końcu nekropolii stał dębowy krzyż. Główna brama i całe ogrodzenie nekropolii wykonane były z drewna. Na bramie umieszczono napis: ,,Cmentarz Bohaterów 2 Armii".

Nekropolia kilkukrotnie była przebudowana. Ostatnia przebudowa miała miejsce w latach 1967- 1968. Jej efekty widzimy dziś. Cmentarz ma kształt kwadratu i mieści 40 rzędów, a dwie alejki dzielą go na cztery równe części. Na środku umieszczony jest znicz gazowy, na mogiłach znajdują się jednakowej wielkości Krzyże Grunwaldzkie oraz tabliczki z nazwiskami, stopniami wojskowymi, datami urodzenia i śmierci pochowanych w nich żołnierzy. Na koronie otaczającego cmentarz wału ziemnego ustawiono 100 piaskowych bloków, na których wyryto nazwy jednostek walczących podczas operacji berlińskiej i praskiej.

Orzeł posadowiony na cokole przypominającym słup graniczny patrzy na zachód, w stronę granicy na Nysie Łużyckiej. Autorem projektu był rzeźbiarz Józef Potępa. Odlew orła wykonały Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych. Oficjalne odsłonięcie nastąpiło 6 maja 1978 roku.

Pomnik waży 8 000 kg i ma 9,8 m wysokości. Sam orzeł liczy 5,5 m, a fundamenty mają głębokość 1,5 m.